دفاع مقدس کوله باری از تجربه در گذشته و الزامات جنگ آینده : (1)

نجف زراعت پیشه

دفاع مقدس هشت سال مردم ایران به عنوان یک استثناء در تاریخ دویست و اندی سال اخیر از زمان ایجاد مرز های سیاسی بین ایران و کشور های همجوار می باشد چرا که تمامیت ارضی  ایران محفوظ و مرزهای سیاسی آن بدون تغییر باقی ماند.  

به دلیل موقعیت گذر گاهی  کشور ایران ، همواره محل تاخت و تاز مهاجمان  از جهات مختلف بوده وبه دلایل مختلف ما شاهد کاهش وسعت کشور ایران در نتیجه واگذاری بخش های زیادی از آن بر اساس جنگ ها و معاهدات گوناگون بوده ایم که مورد مرزهای غربی ایران درزمان همجواری با امپراطوری عثمانی آماج 24جنگ ودر زمان تاسیس کشور عراق شاهد هجوم حزب بعث در سال 59 بودیم ؛ صرف نظر از علل و دلایل این تهاجمات در این فرصت به تجارت جنگ ایران وعراق  و تعمیم ان به شرایط کنونی پرداخته وبه الزامات جنگ آینده که کاملا متفاوت با دوره دفاع مقدس می باشد می پردازیم.

تجارب دفاع مقدس :

 وضعیت سیاسی- امنیتی

 در زمان وقوع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران ما شاهد وضعیت نامناسب  سیاسی به دلیل بی ثباتی سیاسی ناشی از وقوع انقلاب اسلامی ایران ، جو ترور و وحشت از سوی گروه فرقان ، بساط خود مختاری و بحران در اکثر نقاط و مخصوصاً  استان های مرزی مبتنی بر دو عامل قومیت و مذهب بودیم که کشوررا به پایین ترین حد ثبات از لحاظ سیاسی – امنیتی رسانده و زمینه طمع قدرت های خارجی را فراهم ساخته بود.

 اما ما به دلیل استقرار نهادهای سیاسی وغلبه بر آنها به مرحله ای  رسیده ایم که از بهترین شرایط سیاسی در سطح منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا برخوردار شده ایم ؛ البته تنها استثنائات در این زمینه را می توان به فقدان فرهنگ  احترام به قانون و رواج  داشتن قانون گریزی در میان بخش هایی   از جامعه اعم از مسئولین و مردم مشاهده نمود.

وضعیت بین المللی :

شرایط نامناسب ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی با تبلیغات سوء دشمنان مبنی بر قصد و هدف ایران برای صدور  انقلاب اسلامی به شیوه نفوذ و حرکات نظامی سبب بدبینی کشورهای دیگر به خصوص دولت های منطقه نسبت به ایران شده بود به طوری که اگر از چند استثنا در بین کشورهای مسلمان منطقه بگذریم غالباً در صف مخالفان انقلاب اسلامی و کشور ایران قرار گرفته بودند، به عبارتی یک دگرگونی اساسی میان دوستان و دشمنان ایران قبل و بعد از پیروزی انقلاب ایجاد شده بود. در ادامه اختلاف بین بنی صدر رئیس جمهور با مجلس بر سر انتخاب نخست وزیر و بعد از آن اختلاف بر سر انتخاب وزرا و علی الخصوص بلاتکلیفی دستگاه سیاست خارجی سبب شده بود که ایران نتواند در سطح بین المللی نسبت به بحران های ایجاد شده به خصوص تجاوز عراق به ایران از حق مسلم خویش استفاده و با توجه به اهرمهای موجود در این سازمان ها بر علیه متجاوز بکارگیری نماید؛ همین انفعال در در سیاست خارجی که البته شرایط آن روز ایران نیز اقتضا می کرد سبب عقیم ماندن حرکات عظیم رزمندگان اسلام در جبهه های جنگ  و حرکات نظامی شد.

شورای همکاری خلیج فارس و افزایش چالش های منطقه ای و بین المللی

وضعیت اقتصادی :

 اوضاع اقتصادی ایران در زمان  پیروزی انقلاب اسلامی تا وقوع جنگ تحمیلی از شرایط مناسبی برخوردار نبود و فضای حاکم بر جامعه ناشی از وقوع انقلاب ، دگرگونی ها و ....سبب تغییرات شگرفی در اقتصاد شده که با بسته شدن درب برخی کارخانه ها یا فرار سرمایه داران و مستشاران خارجی سبب افت تولید و کاهش سرمایه گذاری ناشی از ناامنی در حوزه اقتصاد بود که سبب شده بود رغبتی در شرایط نامناسب آن روزها برای امر تولید و راه اندازی اقتصاد پدید نیاید.وقوع جنگ و اجرای طرحهای سهمیه بندی و کوپن بندی برای توزیع هر چه بهتر اقلام مورد نیاز مردم از جمله اقدامات نظام برای عبور از دوره بحرانی جنگ و دفاع مقدس بود که سبب شد ما در پدیده ای نادر با قحطی و گرسنگی روبرو نشده و بتوانم سربلند این مرحله را به پایان ببریم، اما تنها عامل مهم در این روند کمک های مردمی به جنگ بود که توانست علاوه بر تامین پشتیبانی جنگ و جبهه عامل بسیار قوی روحی و روانی برای رزمندگان اسلام محسوب می شد.

افزایش تحریم های اقتصادی و مشکلات اقتصادی 

وضعیت نظامی :

شاید مهمترین بخش مطلب ما در این حوزه می باشد ، در دوران کنونی مسائل نظامی جدا از اقتصادی ،فرهنگی ،اجتماعی و ... نیست و اهمیت این امر در تغییر جایگاه استراتژی های جهانی می باشد که در گذشته قدرت نظامی هر کشور در رده اول قرار داشت اما با ورود به قرن بیستم قدرت اقتصادی یا Geoeconomic  است که جایگزین شده و قدرت نظامی در مراتب بعدی قرار می گیرد.

در آغاز ارتش جمهوری اسلامی به دلیل شرایط ایجاد شده ناشی از پیروزی انقلاب اسلامی نظیر پاکسازی عناصر بازمانده متخلف از رژیم سابق (اعدام ،اخراج،بازنشسته ،فرار و ....) و مهمتر از آن به حاشیه رفتن مسائل مهمی در آن نظیر فرماندهی،سلسسله مراتب،آموزش،کنترل و نگهداری و در یک کلام کاهش شدید قدرت بازدارندگی آن و تامین مرزهای  کشور دندان طمع دشمنان را نسبت به به ما تیزتر کرده بود و در معادلات خود برای تهاجم به ایران آن را مانع جدی بر سر راه خویش نمی دانستند ضمن این که باقیمانده این سیستم نظامی به دلیل اقدامات و تلاش احزاب ،گروهها و افراد برای انحلال و جایگزینی با ارتش خلقی یا بی طبقه توحیدی،کم نمودن مدت خدمت سربازی و بومی گزینی محل انتخاب محل خدمت در ارتش با کارکرد تخصصی واحدها ، کودتای نقاب و ... اعتماد به نفس خویش را از دست داده و مردم و نیروهای انقلاب نیز در یک بی اعتمادی به آن نگاه می کردند ؛ که در این زمان چشمان تیزبین امام کارساز شده و سبب شد تا ساختار ارتش و شاکله آن حفظ و به سمت سازماندهی با ساختار جدید به پیش رود.

اعدام برخی سران ارتش و پاکسازی آن از طرفداران رژیم شاهنشاهی

سپاه پاسداران نیز که مولود انقلاب اسلامی بود به دلیل تازه تاسیس بودن از تجربه بالایی برخوردار نبود ضمن این که نفرات کم،فقدان سلاح های پیشرفته و عدم دیدگاه واحد سازمانی برای مقابله با تهاجم خارجی و محدود بودن به بحران های داخلی سبب در نظر گرفته نشدن در معادلات دشمنان شده بود.

در چنین وضعیتی انتظار کار آمد بودن در یک گستره طولانی 1600 کیلومتری (فقط در مرز ایران و عراق) و تهاجم گسترده با 12 لشکر قابل انتظار نیست ضمن این که اولاً فاقد برنامه دفاعی مدون در مواجه با این شرایط بوده و ثانیاً راهبرد جنگی نبردها در سطح منطقه بر اساس زمان محدود چند ساعته و یا نهایتاً چند روزه  تا کنون استوار بوده(جنگ های نقطه ای) و کسی در مخیله اش انتظار جنگی طولانی مدت را نداشت و همین امر سبب شد تا ارتش عراق در دو ماه اول تهاجم خویش با توجه به شرایط فوق بتواند وسعت زیادی از کشور ما را به تصرف خویش در آورده و اشغال نماید که با توجه به تنگنای ژئوپلیتیکی عراق در دسترسی به آب های خلیج فارس  و برخورداری از سواحل طولانی و بسیار مناسب نگاه اصلی به سمت استان خوزستان  برای پوشش این ضعف و چالش بود که البته در اهداف بعدی دسترسی به منابع عظیم انرژی،زمین های حاصلخیز ناشی از آبرفتها،رودهای پر آب و ....بود.

#تجارب

#آسیب_شناسی
#انتقال_تجارب

#جنگ_آینده

#فرصت_شناسی

#زراعت_پیشه

#نجف

 

برچسب‌ها: تجارب, آسیب شناسی, جنگ آینده, فرصت شناسی, نجف زراعت پیشه سفیر...