قطعنامه 598 : زمینه ها و متن قطعنامه

عمليات غير منتظره ايران درمنطقه استراتزيك فاو عراق موجب غافلگيري قدرتهاي بين المللي شد. آنها تاقبل از اين عمليات مطمئن شده بودندكه دولت عراق وارتش صدام حسين توانسته اند ازپيشروي ايران جلوگيري كنند.بهمين دليل ادامه جنگ رابه ان صورت ضرري براي خودنمي دانستند .ودريك حدمتعارفي هم ازصدام حمايت مي كردند ولي باتمام توان به محاصره اقتصادي ونظامي ايران پرداخته بودند كه البته اين بزرگترين حمايت از صدام بود. اين حمايت غير مستقيم ازصدام البته براي انها خطركمتري داشت . ولي عمليات فاو محاسبات آنهارا بهم زد. دستاوردهاي اين عمليات انچنان عظيم وبراي قدرتهاي بين المللي تكان دهنده بود.
كه انهارا به تامل كشاند:
انها ناچارشدند كه حادثه جديد رابادقت موردمطالعه قرار بدهند وازارتش عراق خواستند كه موفقيت وپيشروي ايران را خنثي وياجبران كنند.وازطرف ديگر هم سيل كمك هاي جديد را به سوي عراق سرازير كردند. صدام حسين به چنداقدام دست زد:
1- پاتكهاي سنگين75شبانه روزه وبي سابقه براي بازپس گيري فاو
2- عمليات دفاع متحرك
3- فشارسنگين درحمله به شهرهاي ايران
4- حمله كم سابقه به نفتكش هاي ايران وپايانه هاي نفتي ايران براي محاصره كامل اقتصادي.
درمقابل فشارهاي عراق درفاو ايران استقامت كرد ومنطقه فاورا تثبيت كرد.
اگرچه ارتش عراق توانست درعمليات دفاع متحرك باكمك منافقين پيشرفتهايي بدست آورد ولي پس ازمدتي سپاه پاسداران با اعزام نيروبه مناطق اشغالي تمامي آن نقاط را ازاد كند. ارتش ودولت عراق انچنان روي پيشروي ها خود حساب كرده بودند كه درهنگام اشغال مهران چهل گلوله توپ دربغداد شليك كرده بودند. وموقع ازدست دادن ان ضربه روحي ونظامي سنگيني به انها واردشد.
بالاخره صدام نتوانست انتظار جهاني راپاسخ دهد.سئوال جديدي درمقابل چشم قدرتهاي بين المللي مطرح شده بود . آياحادثه فاويك اتفاق زودگذر است ويا يك تحول درجبهه ايران بوجود امده است؟ اگر اين دومي باشد بايد قدرتها براي شكستن سد دفاعي عراق فكري بكنند وگرنه پيروزي ايران موجب سقوط منطقه بدست ايران خواهدشد.
حوادث بعدي يعني عمليات كربلاي پنج و عبور رزمندگان ایران از استحکامات عظیم شلمچه که به دیوار بارلو تشبیه شده بود و به چند کیلومتری بصره رساند ، انهارا به اين نتيجه رساند كه درجبهه ايران يك تحولي شكل گرفته است ودير ويا زود منجر به تزلزل و سقوط صدام خواهد شد. لذا پس ازانكه پاتكهاي سنگين عراق درمنطقه شلمچه وكربلاي پنج به نتيجه نرسيد شوراي امنیت سازمان ملل قطعنامه598راصادر كرد.
خصوصیت قطعنامه 598 این بود که بر اساس فصل هفتم منشور ملل متحد برای اولین بار صادر شده و کشورهای مورد اشاره دو راه بیشتر ندارند:
قبول شرایط پیش بینی شده در قطعنامه
رد ردن و مواجه شدن با اقدامات بعدی سازمان ملل و شورای امنیت از تحریم های مختلف تا هجوم نظامی.
ایران با توجه با شرایط بسیار وخیم خویش در ماههای پایانی جنگ در بدترین شرایط و ضعف قدرت قطعنامه 598 را رسماً پذیرفت در حالی که در اوج قدرت در تیر 1366 صادر شده بود .

متن قطعنامه598:
با احراز این که نقض صلح در مورد منازعه بین ایران و عراق وجود دارد، با اقدام بر اساس مواد ۳۹ و ۴۰ منشور ملل متحد ؛
*آمرانه می‌خواهد که ایران و عراق به عنوان نخستین گام در حل اختلاف از طریق مذاکره، آتش‌بس فوری را رعایت کنند، کلیه عملیات نظامی را در زمین، دریا و هوا قطع کنند و نیروها را بدون درنگ به مرزهای شناخته شده بین‌المللی بازگردانند.
*از دبیر کل درخواست می‌کند که گروهی از ناظران سازمان ملل را برای تأیید، تحکیم و نظارت بر آتش‌بس و عقب‌نشینی اعزام دارد و همچنین درخواست می‌کند که دبیر کل ترتیبات لازم را با مشورت با طرفین فراهم آورد و گزارش آنرا به شورای امنیت تسلیم دارد.
*مصرا می‌خواهد که اسیران جنگی پس از قطع عملیات خصمانه، بر طبق کنوانسیون سوم ژنو، در اوت ۱۹۴۹ بدون درنگ آزاد شوند و به کشورهای خود برگردند.
*از ایران و عراق می‌خواهد که در اجرای این قطعنامه و کوششهای میانجیگری برای دستیابی به یک راه حل جامع، عادلانه و شرافتمندانه مورد قبول دو طرف، درباره کلیه مسائل مهم، بر طبق اصول مندرج منشور ملل متحد با دبیر کل همکاری کند.
*از کلیه کشورهای دیگر می‌خواهد که نهایت خویشتن داری را به عمل آورند و از هر اقدامی که ممکن است منجر به تشدید و گسترش بیشتر منازعه گردد، خودداری کنند و به این ترتیب، اجرای قعطنامه حاضر را تسهیل کنند.
*از دبیر کل درخواست می‌کند تا مشورت با ایران و عراق، مسئله ارجاع تحقیق درباره مسئولیت منازعه به هیئت بی طرفی را بررسی کنند و هرچه زودتر به شورای امنیت گزارش دهد.
*با تصدیق ابعاد عظیم خساراتی که در طول منازعه داده شده و ضرورت تلاشهای بازسازی با کمکهای مناسب بین‌المللی پس از خاتمه منازعه، از دبیر کل درخواست می‌کند که گروهی از کارشناسان را برای بررسی مسئله بازسازی تعیین و به شورای امنیت گزارش کند.
*همچنین از دبیر کل درخواست می‌کند از طریق مشورت با ایران و عراق و سایر کشورهای منطقه، راههای افزایش امنیت و ثبات منطقه را بررسی کند.
*از دبیر کل درخواست می‌کند، که شورای امنیت را در مورد اجرای این قطعنامه آگاه سازد.
*تصمیم می‌گیرد که در صورت لزوم برای بررسی اقدامات دیگر به منظور تصمین اجرای این قطعنامه تشکیل جلسه دهد.

نجف زراعت پیشه
#متن_قطعنامه_598_فصل_هفتم_منشور_ملل_متحد
#تهدید_صلح_و_امنیت_بین_المللی

#قطعنامه_598_زمینه
#منشور_ملل_متحد_فصل_هفتم
#27_تیرماه_1367_پذیرش_رسمی_قطعنامه_598_توسط_ایران