ایران و همسایه غربی (امپراطوری عثمانی و ایران) از منازعه تا همکاری؟

بین ایران'>ایران و همسایه غربی 25 جنگ و 18 قرارداد ، معاهده و پروتکل امضاء شده که در آنها بخش هایی از ایران جدا شده است و در تنها جنگی که در دوره تاسیس کشور عراق درگرفت به عنوان یک استثنا از آن یاد می شود یعنی تنها مقطعی از تاریخ معاصر ایران است که مرزهای کشور و خاک ایران دست نخورده باقی ماند و بخشی از آن از ایران جدا نشد.(تکرار قاجار2)قرار بود استان خوزستان به طور کامل از ایران جدا شود و طرح پنج ایران کوچک در دستور کار دشمن بود.ارزش این کار عدم اتکا به نیروی خارجی و از همه مهمتر تحریم اقتصادی و تسلیحاتی قدرت های بزرگ بود و در مقابل دشمن را با انواع تجهیزات مدرن تجهیز نمودند.از دوره سلطنت محمد شاه قاجار به بعد حدود یک میلیون متر مربع از خاک ایران طی جنگ و معاهدات مختلف جدا شده است.
نقشه ترسیمی از سوی رهبران عراقی و چاپ آن در کتب درسی نشان از توسعه طلبی آنها بود که با تغییر نام خوزستان به عربستان و شهرها به خفاجیه ،محمره،عبادان و .... اهداف شومی جهت جدا سازی این استان از دامان ایران را داشتند.(حویزه،خفاجیه،بسیتین ،استان عربستان، الاحواز، محمره ،عبادان ، ناصریه ، دیزیفول ، نهر الطاب ، لاله ، جبال البختیاریه و جبال کردستان،خلیج عربی و جزایر سه گانه).

صرفنظر از عوامل مختلف ایجاد جنگ و درگیری های فوق طی دهه های اخیر مشکلات ارضی و مرزی و ادعا بر کل رودخانه مرزی مابین دو کشور که عراقی ها شط العرب و ایرانی ها اروند رود می خوانند معاهده 1975 به عنوان عصاره و نتیجه تاریخ تنش آمیز و خصمانه دو همسایه بوده است که ما را وادار می کند با درس گرفتن از تاریخ و چالش های پی در پی در حفاظت از این دست آورد کوشیده و بهانه به دست تندروها و افراطی های ندهیم.

واقعیت مهم ژئوپلیتیکی کشور عراق خفگی این کشور و عدم دسترسی آسان به آبهای آزاد می باشد که در صورت لایروبی اروندرود و همکاری های مستمر دو کشور ایران و عراق می تواند سبب رفع این مشکل شود اما با توجه به این که امنیت در خلاء صورت نمی گیرد و با دخالت قدرت های فرامنطقه ای و کشورهای های حوزه خلیج فارس و مهم تر از آن بی ثباتی تاریخی عراق ناشی از بافت سنتی و تسلط استبداد بر این کشور فراز و فرودهای بسیاری را شاهد بوده ایم ؛ شاید چرخیدن هر از چند گاه عراق به سمت قدرت های فرا منطقه ای یا کشورهای حوزه خلیج فارس و آخرین مورد آن برگزاری جام فوتبال کشورهای حوزه خلیج فارس در بصره و جعل نام این آبراه تاریخی می تواند چشمان ما را بیشتر نسبت به این وضعیت روشن نماید لذا علی رغم سستی نسبت به انجام حقوق حقه ایران در طی چند دهه گذشته لازم است مسائل زیر در اولویت سیاسی خارجی کشور قرار گیرد :

✅کلید زرین دیپلماسی برای توافق کامل بر سر معاهده 1975 تا با میله گذاری کامل مرزی در ارتفاعات قصر شیرین و مهران و همچنین لایروبی اروند رود با همکاری دو کشور طبق معاهده شاهد رفع آلودگی از نواحی مرزها در دو کشور عراق و تغییر وضعیت مرزی از نظامی-امنیتی به فاز توسعه شاهد بازگشت مردم به این نواحی و توسعه این اراضی با رویکرد تقویت امنیت باشیم ضمن این که با تردد کشتی های با تناژ بالا و رسیدن به بصره این چالش عراق نیز تبدیل به فرصت شده و نقش مخرب ثالث را در این میان بی اثر سازد (دلیل رفتن عراق برای احداث سد روی رودخانه شط العرب قبل از نقطه مشترک مرزی با ایران ناامید شدن از همکاری ایران می باشد )

✅جنگ آب در منطقه خاورمیانه جدی می باشد و حتی در صورت رفع همه چالش های سیاسی و امنیتی در آینده ای نه چندان دور ما شاهد منازعه های شدید بر سر حق آبه ها در منطقه و بخصوص مابین عراق،ایران،ترکیه و سوریه می باشیم و از آنجایی که اسرائیل به عنوان دارنده تکنولوژی استفاده از حداقل آب برای حداکثر استفاده می تواند به این منازعات شدت بخشد.

✅تنوع قومی و مذهبی موجود در دو کشور نیز می تواند زمینه ساز تنش و چالش های عمیق بعدی گردد همانگونه که داعش با استفاده از این بستر توانست ظرف مدت کوتاهی بر چهار استان عراق تسلط یابد و کلید پیشگیری از این واقعه امنیت و توسعه می باشد.
سفیر...